Na mokolo ya 14 mars 2024, Ministère ya Santé endimi bokono ya conjonctivite, eyebani mpe na kombo ya miso motane, na Kampala mpe na bisika ya boloko na bisika mosusu ya mboka. Bopanzani boye bomonisami na biteyelo mingi ya engumba-mokonzi mpe na bisika mwambe ya boloko, na ba cas koleka 1700 ezwamaki na ntango wana.

Conjonctivite, atako mbala mingi etalelamaka lokola maladi moke, ekoki kopalangana nokinoki mpe kosala ete moto amiyoka malamu te. Lisolo oyo elimboli maladi ya miso, bantina na yango, bilembo na yango, ndenge ya kopekisa yango, mpe ndenge ya kosalisa yango.

Conjonctivite/liso motane ezali nini?

Conjonctivite ezali kovimba ya conjonctive, muqueuse oyo ezipaka eteni ya pembe ya liso ya miso mpe ekangamaka na kati ya paupières ya miso. Kovimba yango esalaka ete misisa ya makila oyo ezali na liso emonana mingi, mpe yango esalaka ete ezala motane to langi ya rozɛ oyo ezali na bizaleli yango.

Conjonctivite ekoki kopalangana noki mpe ezwamaka nokinoki na bana, oyo na nsima bapesaka yango na mikóló. Kozala penepene to kokabola biloko ya moto ye moko na bato oyo bazali na bokono ekoki kopesa bokono na pete.

Ntina ya Conjonctivite/liso motane

Conjonctivite ekoki kouta na makambo ndenge na ndenge, na ndakisa:

Infections virales: Ba virus lokola adénovirus, virus ya herpès simplex, mpe misusu ekoki kopesa conjonctivite virale. Lolenge oyo ya conjonctivite ezwamaka mingi mpe ekoki kopalangana na nzela ya bokutani na bisika oyo ezali na mikrobe to na matangá oyo euti na kosukosu to koswa ya moto oyo azali na bokono.

Ba infections bactériennes: Mbala mingi, conjonctivite bactérienne ewutaka na bactérie lokola Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, to Haemophilus influenzae. Ekoki kouta na misala ya bopeto ya mabe, lokola kosimba miso na maboko oyo esukolami te to kokabola biloko oyo ebebisami lokola basashe to maquillage.

Ba réactions allergiques: Ba allergènes lokola pollen, mputulu, ba dander ya ba animaux de compagnie, ba kisi, to ba produits chimiques mosusu ekoki ko déclencher conjonctivite allergie na batu oyo bazali na yango. Lolenge oyo ya conjonctivite ezwamaka te kasi ekoki kopesa mpasi mingi mpe kosala démangeaison.

Makambo oyo esilikisaka: Kozala na biloko oyo esilikisaka lokola milinga, bosoto, chlore na ba piscines, to biloko ya makasi ya chimique ekoki komema na conjonctivite oyo esilikisaka. Na bokeseni na conjonctivite infectieuse, lolenge oyo eyaka te na ba pathogènes mpe mbala mingi esilaka soki balongoli eloko oyo ezali kosilikisa.

Bilembeteli ya conjonctivite/ liso motane

Bilembeteli ya conjonctivite ekoki kokesana engebene ntina ya nsé kasi mingi mingi ezali:

• Motane na mindele ya miso
• Kolɛmba nzoto to kosilika
• Kobima ya mai to ya muqueuse
• Grittiness to sensation ya nzoto ya bapaya
• Kovimba ya ba paupières ya miso
• Sensibilité ya lumière
• Kozala na croûte to kokangama ya ba paupières ya miso, mingi mingi tango olamuki

Ndenge nini kopekisa conjonctivite/ liso motane

Mpo na kopekisa bopanzani ya bokono boye, Ministère ya Santé, na lisungi ya ba partenaires, ebandi ba mesures ebele. Yango esangisi kolendisa bopeto ya moto ye moko mpe misala ya Mai, Bopeto, mpe Bopeto (WASH) na biteyelo oyo ezwami na bokono.

Ministère ezali mpe kolendisa bokengeli na Kampala, kokamba mpe kosalisa bato oyo bazwami na bokono, ko sensibiliser bato mpo na bokono boye mpe ba mesures ya prévention, mpe ko orienter basali ya santé na enquête mpe ko répondre na ba cas ya bokono ya miso rouge.

Ministère ya Santé esengi na bato banso kotosa ba mesures préventives oyo:

• Bobatela mibeko ya likolo ya bopeto.
• Sukolaka mabɔkɔ mbala na mbala na mai ya pɛto mpe na sabuni, mingimingi nsima ya kosimba miso to kokutana na bisika oyo ekoki kozala na mikrobe.
• Bokima kopakola to kosimba miso na maboko oyo osukoli te.
• Boyá kokutana mbala moko na bato oyo bazali na maladi yango, mingimingi kosimba miso mpe kopesana mabɔkɔ.
• Boboya kokabola biloko na bato oyo bazali na bokono, lokola ba oreillers, bilamba ya kosukola, basashe, ba gouttes ya miso, to ba lunettes ya miso mpe maquillage.
• Kosalela produit/ gouttelette ya miso moko te mpo na liso na yo oyo ezali na bokono mpe oyo ezali na bokono te

Traitement ya Conjonctivite/liso motane

Nkisi ya maladi ya miso etaleli ntina na yango. Soki ozali kokanisa ete ozali komona bilembo ya conjonctivite, ezali na ntina koluka nokinoki lisalisi ya monganga na esika ya bokolongono oyo ezali penepene.

Nsima ya kozwa lisalisi oyo ebongi, ezali malamu kozonga na esika ya bokolongono mpo na kotala yango nsima ya mwa mikolo mpo na koyeba soki ozali koyanola malamu na lisalisi ya monganga.

Boyá komimɛla nkisi, mpamba te ekoki kobebisa maladi na yo mpe kobebisa komona na yo.

Bato balendisami kotikala na bokebi mpe koyebisa bato banso oyo bakanisaka ete bazwami na bokono na bisika ya bokolongono ya penepene to kobenga ligne ya peage ya Ministère ya Santé na 0800-100-066.

Liziba: Ministère ya Santé